Yakıt fiyatlarının ve döviz kurunun sürekli artması ile enerjiye olan talebin büyük bir hızla büyümesi sonucunda enerji verimliliğine olan ihtiyaç hat safhaya ulaştı.
2007 yılında yayımlanan 5627 sayılı enerji verimliliği kanununun yürürlüğe girmesi ile merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda ısı gider paylaşımı sistemlerinin kurulması ve kullanılması zorunlu hale geldi. Önceki yıllarda ısı gider paylaşımı yapılmadığında gelen ısıtma faturası dairelerin alanları oranında paylaştırılıyor ve kimin ne kadar kullandığına bakılmaksızın aynı metrekareye sahip dairelere aynı fatura geliyordu. Isı gider paylaşımı ile kim ne kadar kullanırsa o kadar öder sistemi gelmiş oldu ve tartışmalar son buldu.
Öncelikle merkezi ısıtma sistemini kısaca özetleyelim.
Merkezi Isıtma Sistemi
Merkezi ısıtma sistemi, merkezi bir kazan dairesi ile binadaki / sitedeki tüm dairelere ısıtma ve sıcak su sağlayan her dairede ayrı bir kombi ihtiyacının olmadığı bir sistemdir.
Tüm Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de merkezi ısıtma sistemi ile ilgili kanunlar bulunmaktadır. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (BEP)’e göre inşaat alanı 2000 m² üzerindeki site / bina’lar merkezi ısıtma sistemi kurmak zorundadır. Yani 100 m²’lik 20 dairesi olan bir bina kombi ile değil merkezi kazan (yer tipi kazan veya duvar tipi kombi kaskad kazan) ile ısıtma yapmak zorundadır.
Merkezi ısıtma sistemlerindeki eşit fatura dağılımı için ısı gider paylaşım sistemi adaletsizliği ortadan kaldırıp herkesin uyması gereken en uygun çözüm yoludur.
Isı Gider Paylaşımı Sistemi
Isı gider paylaşımı sistemi ile her daire kullandığı kadar fatura ödemektedir. Yeni yapılan binalar ısı gider paylaşımına uygun olarak dizayn edilirken mevcut binaların ısı gider paylaşımı sistemine geçmesi de oldukça kolaydır. Her hangi bir kırma dökme olmadan kısa sürede bu sistem geçilebilmektedir.
Isı gider paylaşımı sisteminin ana elemanı kalorimetre (ısı sayacı) ‘dır. Kalorimetre daireye giren sıcak su hattına bağlanır. Çalışma mantığı oldukça basittir. Kalorimetre içinden geçen suyun debisini ve sıcaklığını ölçer, dönüş hattına bağlanan sıcaklık sensörü ile dönüş sıcaklığı da ölçülür. Bu veriler ile Q=m.C.Δt formülü vasıtasıyla dairenin kullanmış olduğu ısı miktarı hesaplanır. Kalorimetre bağlantı şeması aşağıdaki gibidir.
Verilerin Alınması
Kalorimetre üzerinden aylık olarak verilerin okunabileceği gibi daire içerisine girmeden data logger ile verileri kablolu ve kablosuz olarak almak mümkündür. Günümüzde bu yöntem kullanılıp daire sahipleri rahatsız edilmemektedir.
Kalorimetrenin kaydettiği veriler kablolu ve kablosuz MBus protokolü vasıtasıyla kolaylıkla alınabilmektedir.
Kablolu M-Bus Data Logger
Kablolu sistemde M-Bus protokolü tek bir ana iletişim hattında kullnılır. Bu hat ile tüm cihazların (tüm dairelerin) verilerini tek data logger’da toplanabilmektedir. Kablolu sistemde okuma hızı oldukça yüksek olup binaların mimarisi okuma hızına etki etmemektedir.
Kablolu cihazlarda M-Bus Konvertör kullanmak gereklidir. M-Bus konvertör, M-Bus kalorimetrelerinin bağlandığı hattın sonuna takılır ve M-Bus verilerinin dijital verilere dönüşmesini sağlar. Konvertör üzerindeki RS232 modülü ile dijital’e dönüştürülen veriler bilgisayara alınabilmektedir.
Kablosuz M-Bus Data Logger
Kablosuz cihazlarda bir el terminali ( el bilgisayarı ) vardır ve sayaçların verileri uzaktan ( 40 metre – 400 metre ) okunarak kayıt edilir. Okuma işlemi daire sakinleri rahatsız edilmeden, evlere girilmeden hızlı bir şekilde okunmuş olur.
Isı Gider Paylaşımı Hesabı
Isı gider paylaşımı hesabı kanun ile belirtilmiştir. Yasaya göre toplam ısınma giderinin %70’i kalorimetrelerde ölçülen tüketime bölünür, kalan %30’luk kısmı ise sabit gider olarak (kayıp, kaçaklar dahil) toplam ısıtılan alana (okunan dairelerin toplam alanına) bölünür ve her dairenin alanı kadar ilave edilir.
Gider paylaşımı 14.04.2008 tarih ve 26847 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine göre tesis edilmektedir. Sisteme gelen gaz ve varsa sıcak su yakıt faturasının gider paylaşımı sonucunda her bir daireye ayrıntılı bir gider bildirimi hazırlanır.
Isınma Giderlerinin Paylaştırılması
Merkezi ısıtma sistemlerinde toplam ısıtma giderlerinin % 70’i bağımsız bölümlerin ölçülen ısınma tüketimlerine göre paylaştırılır. Toplam ısıtma giderlerinin % 30’u ortak kullanım mahalleri, sistem kayıpları, asgari ısınma ve işletme giderlerinden kaynaklı ısı giderleri olarak bağımsız bölümlerin kullanım alanlarına göre paylaştırılır. Merkezi ısıtma sistemlerinin ısı giderleri aşağıdaki hesaplamalara göre paylaştırılır:
Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılması
a) Sıhhi sıcak su üretimini sağlayan ısıtma sisteminin, merkezi ısıtma sisteminden bağımsız olması ve sıcak su sayaçlarının kullanılması halinde hesaplama
b) Binanın toplam sıhhi sıcak su tüketim maliyetinin (M) hesaplanmasında, sıhhi sıcak su üretimini sağlayan ısıtma sistemi, merkezi ısıtma sistemine bağımlı olduğu durumda; merkezi ısıtma sisteminin payı merkezi sıhhi sıcak su sisteminin tüketimi çıkarıldıktan sonra kalan bütün tüketim miktarıdır.
