Jet – Buhar (Enjektörlü) Soğutma Sistemi
Jet – Buhar (Enjektörlü) Soğutma Sistemi konusu Fuat BOZ tarafından alternatif soğutma sistemlerini inceleme ve öğrencilere uygulamalı olarak anlatma amacı ile Gazi Üniversitesinde hazırlanmıştır. Konu başlıkları aşağıda yazmakta olup üzerine tıklayarak ilgili başlığa erişebilirsiniz.
Bir maddenin veya ortamın sıcaklığını onu çevreleyen hacim sıcaklığının altına indirmek ve orada muhafaza etmek üzere ısının alınması işlemine “Soğutma” denir. Jet – Buhar (Enjektörlü) Soğutma sistemide soğutma tanımına uyacak şekilde çalışmaktadır. (Bkz. Soğutma Tekniği )
Jet – Buhar (Enjektörlü) Soğutma Sistemi
Esas prensip olarak bir buhar sıkıştırma çevrimidir. Evaporatörde buharlaşan soğutucu akışkan buharları bir difüzör ile sürüklenerek buharlaşma basıncının muhafaza ve kontrolü sağlanır. Bu sistemde difüzörde sürüklenme etkisi meydana getiren akışkan ile evaporatörde buharlaşan ve sürüklenen buharın aynı maddeden olması sistem tasarımını basitleştirir. Sürükleyici akışkan buhar ve soğutucu maddesi su olan bu uygulama, bu çevrimde en çok uygulanan akışkan maddeleridir ve “buhar-jet soğutma sistemi” adı ile anılır
Soğutma sistemleri
-Buhar sıkıştırmalı Mekanik Soğutma Sistemi
-Absorbsiyonlu Soğutma sistemi
-Adsorbsiyonlu Soğutma sistemi
-Buhar-jet (ejektör) Soğutma sistemi
-Hava- Soğutma Sistemi
-Termo Elektrik Soğutma
-Vortes tüpü
-Paramagnetik Soğutma
-Sterling Çevrimi
Enjektörlü Soğutma Sistemi
Buhar-Jet soğutma sistemi, yüksek vakum altında ve düşük sıcaklıkta suyun buharlaştırılması prensibi ile çalışan bir sistemdir. Bu prensiple çalışan makinelerin en tanınmışı “Westinghause-Leblanc” sistemidir.
Buhar ejektöründen 1-3 ata basıncındaki atık buharın 1200 m/s hızla geçirilmesi ile buharlaştırıcı içinde yüksek değerde vakum elde edilir. Meydana gelen vakum etkisiyle soğutma tankı içinde bulunan sıvının bir kısmı buharlaşır. Buhar haline geçmek içinde gerekli ısıyı geri kalan sıvıdan temin ettiği için soğutma tankında bulunan sıvı soğumaya başlar.
Buharlaşan sıvı, ejektörden geçen buhar ile beraber karışarak vakum altında çalışan yoğuştturucuya geçer. Soğutma tankının altında bulunan soğutulmuş sıvı da, sıvı pompası aracılığı ile soğutma hücresinden dolaştırılıp, tekrar soğutma tankında soğutulmak üzere, tank içinde pülverize edilir. Püskürtmeden amaç, sıvının temas alanının arttırılması ve buharlaşmaya yardımcı olması gayesiyle yapılmaktadır .Yoğuşturucu vakum altında tutulması gerektiğinden, yoğurtturucunun alt tarafı bir pompa ile bağlanmıştır. Yoğurtturucuda yoğuşan sıvı, yoğuşma pompası aracılığıyla emilir. Buradan emilen sıvının sıcaklığı, soğutma suyu sıcaklığından 10 derece daha yüksektir. Bu nedenle pompanın bastığı sıvı, bir ara soğutucuda, soğutma suyu aracılığıyla soğutulur. Soğutma tankında buharlaşan suyu tamamlamak üzere şamandıranın yanına verilir.
Ejektörleri, seri halde bağlanarak daha yüksek kapasiteli soğutma sistemleri yapılmıştır. Atık buharın soğutma suyunun bol olduğu yerlerde, klima tesislerinin soğutma sistemlerinde kullanılması tercih edilmektedir. Tehlikesiz ,kullanılması kolay ve az bakım gerektiren soğutma sistemidir. Son yıllarda bu sistemlerin seri bağlanması sonucunda, çok yüksek kapasiteli soğutma sistemleri yapılmıştır.
Buhar jet soğutma sisteminde ejektör
Her hangi bir kapalı hacımda oluşan hacimli gaz veya baharların atılması için ejektör denen hızlandırıcı düzenlerin kullanılması, tercih edilen bir boşaltma yöntemidir.
Şekil 4 görüldüğü gibi ejektör ;nozul ve diffürüzör elemanlarından meydana gelmiştir. Kazandan gelen buhar; hızlandırıcı nozula (A) noktasından girmektedir. Nozuldan geçen buhar (B) noktasına vardığı zaman basınçta düşme meydana gelir. Yani (B) noktasındaki, buhar hız kazanarak kinetik enerjisi yükselir. (B) noktasındaki yüksek akış hızı , kapalı hacimdeki gaz veya buharın hızla akan gaz veya buharın D noktasında yavaşlayarak basıncı yükselmeğe başlar. Yani D noktasında sıkışma olmuştur.
Buhar-jet soğutma sisteminin avantajları ve dezavantajları:
Avantajları:
a) Bu operasyon esnektir; soğutma kapasitesi kolayca ve hızlı bir şekilde değiştirilebilir.
b) Sistem titreşimsiz olduğu gibi hiçbir hareketli parça yoktur.
c) Kapı dışarı kurulabilir.
d) Soğutma kapasitesi ton sistemin ağırlığı daha azdır.
e) Sistemi çok güvenilir ve bakım maliyeti azdır.
f) Sisteminde, özellikle kullanılan soğuk su ile işlenmesi için uyarlanmış kauçuk fabrikaları, içki, kağıt fabrikaları, gıda işleme tesisleri gibi yerlerde kullanılır.
g) Bu sistem, özellikle klima tesisatlarında kullanılan, çünkü bir soğutucu ve yüklemek için hızlı bir şekilde ayarlamak için yeteneği gibi suyun tam güvenlik varyasyonlar ve soğutucu sızıntı hiçbir tehlike göstermez.
Dezavantajları:
a) Soğutulmuş su üretmek için doğrudan buharlaşma kullanımı genellikle olarak sınırlandırılmıştır. buharının büyük hacimli işlenecek olan
b) Hakkında iki kat daha fazla ısı başına buhar jet Kondenser de sökülmelidir. Soğutmanın ton buhar sıkıştırma sistemi ile karşılaştırıldığında.
c) Sistemi konfor klima için yararlıdır, ama pratikte değil 0 C de altında su sıcaklığı için uygun sistemdir