Enerji Yöneticisi Kimdir? Nasıl Olunur?

2007 yılında çıkarılan enerji verimliliği kanunu ile enerji yöneticisi kavramı hayatımıza girmiş oldu. Bundan öncesinde enerji yöneticisi bulunmak iken enerji verimliliği kanunu ile işletmeler enerji yöneticisi bulundurmak zorundadır.

Hangi büyüklükteki işletmeler ne şartlarda enerji yöneticisi bulundurmalı, enerji yöneticisinin görevleri neler, enerji yöneticisi bulundurulmaz ise ne olur gibi sorularınıza cevap vermeye çalışacağız.

Enerji Yöneticisi

Enerji yöneticisi kısa bir tabir ile endüstriyel işletmelerde ile ticari ve hizmet binalarında enerjinin kontrol edilmesinden, verimli kullanılmasından ve takip edilmesinden sorumlu olan kişidir.

Enerji yöneticisi olabilmek için enerji yöneticisi eğitimine gidilmelidir. Enerji yöneticisi eğitimlerine mühendislik alanında veya teknik eğitim fakültelerinin makine, elektrik veya elektrik-elektronik bölümlerinde en az lisans düzeyinde eğitim almış kişiler katılabilmektedir. Eğitimleri genelde meslek odaları (Makine mühendisleri odası, elektrik mühendisleri odası, inşaat mühendisleri odası) vermektedir. Şu ana en fazla eğitimi kocaeli makine mühendisleri odası uygulamalı eğitim merkezi vermiştir.

Eğitim merkezinde alınacak 2 haftalık enerji yöneticisi eğitiminden sonra Ankara’da yapılacak olan merkezi sınava girilir ve sınavdan başarılı olunması durumunda kişi enerji yöneticisi ünvanı almaya hak kazanır.

Enerji Yöneticisi Bulundurmak Zorunlu mudur?

Yazımızın başında belirttiğimiz üzere enerji verimliliği kanunu gereğinde bazı işletmelerde enerji yöneticisi bulundurmak zorunludur. 2 Mayıs 2007 tarih ve 26510 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ve 25 Ekim 2008 tarih ve 27035 sayılı Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik’te enerji yöneticisi bulundurmak zorunda olan işletmeler açıkça belirtilmiştir.

İlgili kanun ve yönetmeliğe göre zorunluluk sanayi ve bina olarak ikiye ayrılmaktadır.

Sanayi sektöründe enerji yöneticisi bulundurması zorunlu olan işletmeler;

• Yıllık enerji tüketimi 1.000 Ton Eşdeğer Petrol (TEP) ve üzeri olan,
• 50.000 TEP ve üzeri olan işletmelerde, enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurmak

zorundadır. Enerji yöneticisi bulunduramayan ve çalışanları arasından görevlendiremeyecek olan işletmeler yetkili EVD Şirketlerinden (Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketi) enerji yöneticisi hizmeti alabilmektedir.

Ticari ve hizmet binalarında (Otel, hastane, avm, vb.) ise;

• Toplam inşaat alanı en az 20.000 m² veya yıllık enerji tüketimi 500 TEP olan ticari binalar,
• Toplam inşaat alanı en az 10.000 m² veya yıllık toplam enerji tüketimi 250 TEP ve üzeri olan kamu binaları,
• Organize sanayi bölgelerinde (OSB) bulunan ve yıllık enerji tüketimi 1.000 TEP‘in altında olan işletmelere hizmet vermek üzere OSB‘lerde enerji yönetim birimi oluşturmak,
• 100 MW ve üzerinde kurulu güce sahip elektrik üretim santralleri enerji yöneticisi atamak zorundadır.

Enerji Yöneticisinin Görevleri

Enerji Yöneticisinin görevleri de Enerji Verimliliği Kanunu ve Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik’te açık bir şekilde belirtilmiştir. Enerji yöneticisinin bazı görevlerini sıralayalım.

1. Enerji verimliliği için tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesini sağlamak, israfın önüne geçmek, gerekli prosedürleri belirleyerek oluşan ihtiyaca göre enerji verimliliği eğitimleri düzenlemek.
2. İşletmede enerji tüketen makineler, sistemler, ekipmanlar incelenerek enerji verimliliği sağlayacak projeleri belirlemek ve uygulanmasını takip etmek.
3. Enerji etütlerinin ve VAP’ların (Verimlilik Artırıcı Proje) hazırlanmasını sağlamak, uygulanmasını kontrol etmek. (Bkz. 1000 TEP Üzeri Enerji Etüdü ve ISO50001 Zorunluluğu)
4. Enerji tüketen ekipmanları takip etmek, izlemek, değerlendirmek ve verimlilik konusunda raporlamak.
5. VAP (Verimlilik Artırıcı Proje) için plan hazırlamak, fizibiliteleri gerçekleştirmek, bütçe doğrultusunda fayda – maliyet analizi gerçekleştirerek üst yönetime sunmak.
6. Enerji tüketimlerini izlemek ve gereken ölçüm cihazlarını temin ederek gerekli kısımlarda enerji ölçümlerinin yapılmasını sağlamak.
7. Endüstriyel işletmelerde spesifik enerji tüketimini hesaplamak ve takip ederek gerekli iyileştirmeleri gerçekleştirmek.
8. İlgili kanun ve yönetmelik gereğince her yıl Mart ayı sonuna kadar Enver Portalına işletmenin üretim ve tüketim bilgilerini girmek.

Enerji Yöneticisinin görevleri temel olarak yukarıdaki maddelerle anlatılmıştır.

Henüz Enerji Yöneticisi bilinci ülkemizde tam oluşmadığı için bir çok işletmede mevcut çalışanlara enerji yöneticisi görevi ek iş olarak verilmektedir.