Adsorbsiyon ile absorbsiyon sürekli karıştırılmakta ve bir çok kişi tarafından ikisinin aynı şey olduğu düşünülmektedir. Adsorbsiyonlu soğutma sistemlerine başlamadan önce adsorbsiyon ve absorsiyon arasındaki farkı sizlere anlatalım.
Absorpsiyon bir akışkanın başka bir sıvı veya katı cisim (emici madde) ile çözülmesi işlemidir. Genelde lityum-Bromür ve Tuzlu su kullanılır. Toplu, hacimsel ve büyük bir prosestir. Endotermik bir prosestir. Sıcaklık ile etkilenmez. Tekdüzedir.
Adsorpsiyon ise bir maddedeki (gaz veya sıvı da olabilir) atom, iyon veya moleküllerin emici maddenin yüzeyine yapışması, tutunması işlemidir. Adsorpsiyon yüzey-tabanlı bir prosestir. Yüzeysel bir prosestir. Ekzotermik bir prosestir. Düşük sıcaklık ile yönetilir. Sabit şekilde artar ve kararlı hale gelir.
Absorbsiyon ve Adsorbsiyon tanımlarından sonra adsorbsiyonlu soğutma sistemini anlatalım.
Sistem, bir kaynatıcı (aynı zamanda absorber), bir yoğuşturucu ve bir buhartlaştırıcıdan oluşmaktadır. Bu sistemde kaynatıcı içerisinde su yerine, amonyağın emilmesini sağlayacak silika-gel bulunmaktadır. Kaynatıcı içerisine elektrikli ısıtıcılar ve soğutma serpantinleri yerleştirilmiştir. Kaynatıcının ısıtılması ile silika-gel ısınır ve emmiş olduğu amonyak buharlaşarak, silika-gel’in bünyesinden ayrılır. Belirli bir basınca ulaştığında çıkış valfini açarak yoğuşturucuya geçer.
Burada çevreye ısı vererek sıvı hale gelen amonyak, buharlaştırıcı içine akar. Bir süre sonra buharlaştırıcı içindeki şamandıra yükselerek, elektrikli ısıtıcı devresini kapatır. Soğutma suyu vanasını açar ve ısıtıcı soğumaya başlar. Ortamdan ısı çekerek buharlaşan amonyak, elektrikli ısıtıcı kapandığında absorber görevini üstlenen kaynatıcıdaki silika-gel tarafından emilmeye başlanır. Soğuyan kaynatıcı içerisindeki basınç düşümü sayesinde, amonyağın buharlaşması kolaylaşmış olacaktır. Oluşan amonyak buharı, emme valfini açarak, tekrar absorbere döner. Bir süre sonra buharlaştırıcıda sıvı seviyesi düşer ve şamandıra, soğutma suyu vanasını kapatıp, ısıtıcıyı devreye sokar. Bu şekilde sirkülasyon devam eder.
Adsorbsiyonlu Soğutma Sisteminin Avantajları ve Dezavantajları
Avantajları
- Atık ısı ve termal enerji kaynaklarını doğrudan kullanılarak çalışması
- Uygun tasarım (çift yataklı) ile sürekli çalışabilmesi
- Sessiz ve sarsıntısız çalışabilmesi
- Çevreye zararı olmayan su ve benzeri çalışma akışkanları ile çalışması
- Uzun süre bakım gerektirmeden çalışabilmesi
- Enerji depolayabilme imkanı sağlayabilmesi
Dezavantajları
- Soğutma tesir katsayısının düşük olması
- Tek yataklı sistemlerin kesikli çalışma prensibine sahip olması
- Düşük basınçta çalışmasından ötürü kaçak sorunlarının yaşanması ve yüksek vakum teknolojisinin gereksinimi
- Geliştirme safhasında oluşu nedeniyle yaygın olarak bilinmemesi
- Buhar sıkıştırmalı sistemlere göre daha hacimli ve ağır olması
