Bir fotovoltaik modülün belli bir ışınım altında akımların eksi, gerilimlerin pozitif olduğu bölgede hesaplanan en büyük Vmpp x Impp değerinin Voc x Isc’ye oranı olarak tanımlanır. Yani en yüksek çıkış gücünün, açık devre gerilimi ile kısa devre elektrik akımı çarpımına oranı doluluk oranını verir. Doluluk çarpanı genellikle bir fotovoltaik modülün elektrik üretim kalitesini belirtmek için kullanılır.
Dolum çarpanı (fill factor, FF): Daha çok "FF" kısaltmasıyla bilinir. Grafiksel olarak, FF, güneş cihazı I-V eğrisinin "köşeliği" ölçüsüdür ve I-V eğrisine sığacak en büyük dikdörtgenin alanıdır.
FF[%]=Pmax/Pt=ImppXVmppt/IscxVoc
eşitliği ile hesaplanır. Güç ölçümlerindeki belirsizliği anlamanın en belirgin yolu fotovoltaik modülün doluluk çarpanı (FF) oranındaki ölçüm sapmalarına bakmaktır. Çünkü FF değeri maximum gücün t anındaki güce oranıdır. I-V eğrisinin en önemli belirsizlik parametrelerinden olan hizterezin bu anlamda dolum oranına (FF) etkisini incelemek adına 100-1100 Watt/m2 ışınım aralığında farklı sabit sıcaklık noktaları için sırasıyla ve XXX021 (histerezli) ve XXX013 (histerezsiz) modüllerinin FF [%] ölçümleri yapılmıştır. Bu deneyleri sırasıyla 15°C ve 25 °C sıcaklık için yaparak standart test koşulları dışındaki durumlar için de sıcaklık parametrelerinin farklı ışınımlar üzerinde fotovoltaik modül gücünü nasıl etkilediğini araştırdık.
Histerezli olan grafik doğru ölçüm sonucu verir. Şekil 11 `de görüldüğü üzere 25 °C sıcaklık altında her iki modülde 1000 W/m2 ışınım altında aynı FF[%] oranına sahip iken 100 W/m2 ‘ye doğru histerezli ve histerezsiz grafik için ışınımın giderek azalması Doluluk Oranı(FF) farkının azalarak arttığını gösteriyor. Buradaki mavi ile belirtilen yani histerezli olan ölçüm olması gereken “doğru ölçüm” olarak kabul edirken, kırmızı ölçüm ise histerezin de olmayışı ile daha az FF yüzdesine sahip sapma gösteren ölçümdür. Histerez direkt olarak modül gücünü etkiler, modül gücündeki değişim ise en doğru FF[%] değişimi ile gözlemlenir.
Şekil.12 histerezin modül verimliliği direkt etkilediğini açıkça gösteren bir grafiktir. 25 °C altında yapılan bu ölçümde her iki modül içimde hesaplanan standart sapma değerine iki modül için de verimlilik değeri arasındaki fark yaklaşık 2 % değerindedir. Pmmp değerindeki belirsizlik histereze göre ifade edilir. Pmpp değerini anlamanın en doğru yolu da yine FF oranına bakmaktır. Bu anlamda aynı tip iki modülün histerezli olup olmayışına bağlı olarak yapılan doluluk oranı(FF) ölçümlerine göre Pmmp(Maksimum güç) noktasındaki fark, düşük ışınımlar altında yapılan ölçüm belirsizliği yüzdesini verir. Histerez olmayan tek yönlü ölçümlerde normalden daha fazla belirsizlik değeri elde edildiği gerçeğini yansıtır.
Dolum çarpanı (fill factor, FF): Daha çok "FF" kısaltmasıyla bilinir. Grafiksel olarak, FF, güneş cihazı I-V eğrisinin "köşeliği" ölçüsüdür ve I-V eğrisine sığacak en büyük dikdörtgenin alanıdır.
FF[%]=Pmax/Pt=ImppXVmppt/IscxVoc
eşitliği ile hesaplanır. Güç ölçümlerindeki belirsizliği anlamanın en belirgin yolu fotovoltaik modülün doluluk çarpanı (FF) oranındaki ölçüm sapmalarına bakmaktır. Çünkü FF değeri maximum gücün t anındaki güce oranıdır. I-V eğrisinin en önemli belirsizlik parametrelerinden olan hizterezin bu anlamda dolum oranına (FF) etkisini incelemek adına 100-1100 Watt/m2 ışınım aralığında farklı sabit sıcaklık noktaları için sırasıyla ve XXX021 (histerezli) ve XXX013 (histerezsiz) modüllerinin FF [%] ölçümleri yapılmıştır. Bu deneyleri sırasıyla 15°C ve 25 °C sıcaklık için yaparak standart test koşulları dışındaki durumlar için de sıcaklık parametrelerinin farklı ışınımlar üzerinde fotovoltaik modül gücünü nasıl etkilediğini araştırdık.
Histerezli olan grafik doğru ölçüm sonucu verir. Şekil 11 `de görüldüğü üzere 25 °C sıcaklık altında her iki modülde 1000 W/m2 ışınım altında aynı FF[%] oranına sahip iken 100 W/m2 ‘ye doğru histerezli ve histerezsiz grafik için ışınımın giderek azalması Doluluk Oranı(FF) farkının azalarak arttığını gösteriyor. Buradaki mavi ile belirtilen yani histerezli olan ölçüm olması gereken “doğru ölçüm” olarak kabul edirken, kırmızı ölçüm ise histerezin de olmayışı ile daha az FF yüzdesine sahip sapma gösteren ölçümdür. Histerez direkt olarak modül gücünü etkiler, modül gücündeki değişim ise en doğru FF[%] değişimi ile gözlemlenir.
Şekil.12 histerezin modül verimliliği direkt etkilediğini açıkça gösteren bir grafiktir. 25 °C altında yapılan bu ölçümde her iki modül içimde hesaplanan standart sapma değerine iki modül için de verimlilik değeri arasındaki fark yaklaşık 2 % değerindedir. Pmmp değerindeki belirsizlik histereze göre ifade edilir. Pmpp değerini anlamanın en doğru yolu da yine FF oranına bakmaktır. Bu anlamda aynı tip iki modülün histerezli olup olmayışına bağlı olarak yapılan doluluk oranı(FF) ölçümlerine göre Pmmp(Maksimum güç) noktasındaki fark, düşük ışınımlar altında yapılan ölçüm belirsizliği yüzdesini verir. Histerez olmayan tek yönlü ölçümlerde normalden daha fazla belirsizlik değeri elde edildiği gerçeğini yansıtır.
