Diyot Nedir, Ne İşe Yarar?
Diyot, temelde akım için tek yönlü bir anahtar olarak işlev gören yarı iletken bir devre elemanıdır. Akımın bir yönde kolayca akmasına izin verir ancak akımın ters yönde akmasını ciddi bir şekilde kısıtlar. Diyotların pozitif kutbu anot, negatif kutbu ise katot olarak isimlendirilir.
Diyot, temelde akım için tek yönlü bir anahtar olarak işlev gören yarı iletken bir devre elemanıdır. Akımın bir yönde kolayca akmasına izin verir ancak akımın ters yönde akmasını ciddi bir şekilde kısıtlar. Diyotların pozitif kutbu anot, negatif kutbu ise katot olarak isimlendirilir.
Diyotlar, n tipi ve p tipi olmak üzere iki ayrı yarı iletken malzemenin birleştirilmesi ile PN bağlantısından oluşturulur. Bu iki yarı iletken malzemenin kesişme noktasında fakirleşmiş (nötr) bölge oluşur. Bu nötr bölge yalıtkan görevi görür ve herhangi bir akımın geçmesine izin vermez. Pozitif taraftan negatif tarafa doğru pozitif voltaj uygulandığında iki malzeme arasındaki nötr bölge kaybolur ve akım pozitif kutuptan negatif kutba doğru akmaya başlar yani diyot iletime geçer.
Diğer yönden yani negatif taraftan pozitif tarafa doğru bir voltaj uygulandığında ise nötr bölge genişler ve herhangi bir akımın akmasına karşı direnç gösterir ancak az miktarda da olsa akım akar. Bu akıma sızıntı akımı denir. Eğer ters yönde uygulanan voltaj miktarı yeterince yüksek olursa diyot bozulur ve akımın ters yönde de geçmesine izin verir.
Yaygın olarak kullanılan diyotlardan birisi olan zener diyotlar ters polarlama mantığı ile çalışan diyotlardır.
Diyotların çoğu silikon, germanyum veya silisyum gibi yarı iletken malzemelerden yapılır. Diyotun iletime başlaması için doğru yönde (pozitiften negatife) yeterli voltaj uygulanması gerekir. Genellikle bu voltaj değeri silikon malzeme ile yapılan diyotlar için 0,6 V, germanyum malzeme ile yapılan diyotlar için ise 0,3 V civarındadır. Diyotların üzerinden akıtılabileceği akım değeri sınırsız değildir ve devreye göre kullanılacak olan diyot akım kapasitesine göre seçilmelidir.
Diyotlar genellikle güç kaynaklarında çok sık kullanılırlar. Duvarlardaki elektrik prizinden alternatif akım (AC) elde edilir. Kullanılan birçok cihazda da doğru akıma (DC) ihtiyaç duyulur. Alternatif akımı, doğru akıma çevirmek için kullanılan cihazlarda ihtiyaç duyulan doğrultucu devrelerinin ana bileşenleri diyotlardır. Aynı zamanda diyotlar; sinyal sınırlama, gerilim regülatörü, anahtarlama gibi diğer devrelerde de kullanılırlar.
Pek çok farklı tipte diyot vardır. En yaygın olanları; doğrultucu diyotlar, zener diyotlar, sinyal diyotları ve ışık yayan diyotlardır (LED).
